In juli 2018 had ik voor het eerst eens redelijk veel geld gespendeerd aan de Mate X crowdfunding campagne op Indiegogo. Crowdfunding (ook wel ‘publieksfinanciering’ genoemd) is een alternatieve wijze om een project of onderneming te financieren. Het was niet mijn eerste crowdfunding project dat ik steunde, maar wel de eerste keer dat ik meer dan €1000 riskeerde om een product te bestellen dat er misschien nooit zou komen. Crowdfunding blijft een risico omdat je vaak een product koopt aan een lagere prijs, waarna de producent met dit startgeld zijn idee gaat realiseren. De kans is dus steeds bestaande dat het product er nooit komt, want een goed idee met voldoende startkapitaal is niet altijd voldoende. Er kunnen in de loop van het proces tot een afgewerkt eindproduct (dat ook daadwerkelijk tot bij de klant geraakt) heel wat dingen mis gaan.
Early backer
Zo bestelde ik in juli 2018 als een van de eerste early backers (een backer is iemand die een project financieel steunt) een nieuwe elektrische plooifiets van het Deense Mate met hoofdzetel in Kopenhagen. In deze video, die ik enkele dagen na mijn bestelling opgenomen heb, leg ik ook uit waarom ik toch deze risicovolle stap wilde wagen. Vooral de berichtgeving dat deze fiets de tweede fiets is die Mate op de markt ging brengen (via crowdfunding), was voor mij wel een beslissende factor. Ze naar hadden naar eigen zeggen uit de fouten van hun eerste campagne veel geleerd en waren er van overtuigd dat ze de fiets reeds in oktober 2018 bij mij thuis konden leveren. Net voor de winter dus en zelfs met een maand of twee vertraging zou dit voor mij nog steeds een goede levertermijn zijn. Uiteindelijk zijn we nu mei 2019 en is mijn fiets nog steeds niet in productie, maar staat de verzending vanuit Azië wel gepland voor juni 2019, waarna ik de fiets na 6 tot 8 weken hier thuis mag verwachten. We zullen zien.
Als mensen blijven geld gooien, dan verleng je toch je campagne?
Ook Indiegogo zelf geloofde vrij sterk in het product van de Mate X en gebruikte de campagne ook om het concept crowdfunding via hun website en op diverse events te promoten. Ook de marketing aanpak van Mate was financieel slim, doordat ze werkten met veel optionele perks (of opties) die ze om de paar weken introduceerden. Als basis kon je aanvankelijk dus enkel een fiets kopen zonder opties zoals spatborden, verlichting, betere remmen, betere batterij, enz… waardoor de prijs van de basisfiets heel laag kon blijven. Veel mensen kochten tijdens de campagne dan ook veel ‘goedkopere’ opties/perks, zodra ze beschikbaar kwamen. Want €1500 in 1 keer ophoesten is moeilijker dan 1 x €900 en daarna nog eens 6x €99. Iedereen heeft wel elke maand opnieuw wat geld op de rekening en dan maakt het dit makkelijker om meer uit te geven. Dat merkte Mate ook al vrij snel en de campagne werd dan ook meermaals verlengd, want mensen bleven hun optionele perks maar kopen en brachten hierdoor heel wat extra miljoenen Euro’s in het laatje.
Production hell
Na enkele verlengingen (tot na de oorspronkelijke levertijd van oktober toe) was de Mate X wel de meest succesvolle crowdfunding campagne op indiegogo ooit met meer dan $17 miljoen in verkopen. Maar toen werd de logistieke nachtmerrie pas duidelijk. Hoe produceer je tienduizenden fietsen met telkens tientallen mogelijke opties en kleuren zo efficiënt en snel mogelijk? Reeds in het begin van de 20e eeuw had Henry Ford al door dat voor de productie van een goedkope auto, je best net niet teveel opties en kleuren aanbiedt. Want anders heb je production hell om Elon Musk even te quoten. En net die production hell had Mate weinig of geen rekening met gehouden. Er was vooral gekeken naar de miljoenen dollars die op de rekening kwamen.
Bovendien was er een bijkomend probleem dat Chinese e-fietsen een stevige invoerbelasting kregen in Europa en Amerika. Dit was al gekend vanaf de start van de campagne en Mate had hiervoor het idee om alles te produceren in China, maar de assemblage en verzending van de fiets pas te doen in Thailand. Dit idee was echter begin 2019 in het water gevallen, omdat de fabriek in Thailand niet de vereiste kwaliteit kon opleveren en bovendien de importeurs in Europa en Amerika niet zo dom zijn als Mate dacht. Er moesten ook voor de fietsen uit Thailand hogere importkosten worden betaald, die Mate dus uit eigen zak moest betalen. Toch zijn er zo enkele honderden fietsen reeds verscheept naar enkele gelukkige early backers.
Support 0,0
Om het nog wat erger te maken, kreeg Mate het niet voor elkaar om een deftige support afdeling op poten te zetten. Enkel Christine Vardaros, die aangesteld werd als copy writer en om de comments op Indiegogo op te volgen deed haar uiterste best. Alleen kreeg ze steeds foutieve informatie vanuit het hoofdkantoor uit Kopenhagen en werden er bovendien andere dingen gezegd door andere support medewerkers. Bijzonder frustrerend voor alle zijdes, die heel wat olie op het vuur gooiden en de gemoederen bij heel wat backers verhitten.
Christian Adel Michael, de CEO van het bedrijf, en bovendien een jonge snaak heeft duidelijk ook geen kaas gegeten van het leiden van een bedrijf. Hij is vrij actief op sociale media en post er vaak leuke en dure activiteiten. Niet altijd slim als je net vele miljoenen hebt gekregen en er duizenden mensen klagen dat ze hun product nog steeds niet gekregen hebben. Zo post hij bijvoorbeeld op regelmatige basis Instagram stories, waarbij hij veel geld spendeert aan modellen op dure festivals zoals Coachella. Een boel negatieve commentaren van backers die wachten op hun fiets onder elke video en foto natuurlijk.
Hoe hadden ze het dan beter kunnen doen?
Bij de aankoop van een auto probeert een constructeur ook het zichzelf eenvoudiger te maken door vaak kant-en-klare pakketten aan te bieden. Wil je meer opties en luxe dan betaal je telkens wat meer. Maar door te werken met pakketten kan de constructeur telkens 1 bepaald model continue produceren, waarbij hij zich enkel zorgen moet maken om de juiste kleur.
Wat als ze maar 3 modellen van de Mate X met slechts een paar kleuropties hadden aangeboden?
- een standaard zonder extraatjes
- basis, maar met spatborden en fietsrek
- alle opties met alle voordelen (betere batterij, remmen, rek, spatborden, …
Misschien zelfs de optie om het kleurenscherm te kiezen als je wilde. Maar stop daar. Zelfs met deze beperkte keuzes krijg je veel verschillende fietsen te produceren, maar alvast geen honderden.
Crowdfunding is geen excuus om je bedrijf slecht te beheren
Er zijn veel mensen die kritiek geven op de onprofessionele manier hoe deze campagne en het bedrijf Mate wordt gerund, maar altijd krijg je de reactie: “Jamaar, het is crowdfunding hé”. Crowdfunding is naar mijn gevoel geen excuus om je bedrijf op een slechte manier te runnen. Ik ben teleurgesteld dat crowdfunding juist dit is geworden voor bedrijven die zo denken.
Maar goed, dit moest ik even hier ventileren. Wat vinden jullie van crowdfunding?